İstirahətə diqqət etməsi; Hz. Peyğəmbər (s.ə.s) istirahət və dincəlmənin ən yaxşı vasitəsi olan yuxuya əhəmiyyət verərdi. Yatsı namazından sonra mühüm bir məsələ olmadığı təqdirdə istirahətə çəkilərdi. Rəvayətlərdə bəzən yatsıdan sonra Quran oxuduğu və ya qonaqlarla söhbət etdiyi də qeyd edilmişdir (Buxari, Fəzailul-Quran, 14).
Dəstəmazla yatması və duaları; Hz. Peyğəmbər yatağına dəstəmazsız girməz, yatmazdan əvvəl Qurandan müəyyən surə və ayələri oxuyardı və sonra əllərini birləşdirib ovcuna üfürər və bədəninin əlçatan hər yerinə məsh edərdi. Bu davranış, Quran barədə “…şəfa və rəhmət endiririk…” (əl-İsra, 82) ayəsinə uyğun olaraq, mənəvi qoruma və rahatlıq əldə etmək üçün edilirdi.
Gecə qalxmağa kömək edəcək zikr və duaları; Yatağına girəndən sonra 33 dəfə “Sübhanallah”, 33 dəfə “Əlhamdulillah” və 34 dəfə “Allahu Əkbər” deyərdi. Quranda zikrin əhəmiyyəti belə vurğulanır: “Ey iman gətirənlər, Allahı çox zikr edin” (əl-Əhzab, 41).
Yatış pozası; Hz. Peyğəmbər sağ böyrü üstə uzanar, sağ əlinin ovcunu sağ yanağının altına qoyar və dua edərək yuxuya gedərdi. O, üzü üstə yatmağı yasaqlayar və bu yatış tərzini “Allahın sevmədiyi yatış” adlandırardı.
Gecənin ibadətə ayrılması; Gecənin əvvəlində yatıb, sonunu isə ibadət və zikrlə keçirərdi. Bu adət Qurandakı “Gecənin bir hissəsində Ona səcdə et və uzun gecə ibadəti et” (əl-İnsan, 26) ayəsinə uyğun olaraq tətbiq edilirdi.
Təhlükəsizlik tədbirləri; Yatmadan əvvəl evdəki odu söndürər, qapını bağlayar, işıqları söndürər və yemək qablarının üstünü örtərdi. Bu, təhlükəsizlik və sağlamlıq baxımından da əhəmiyyətli bir vərdişdir.
Sadə yaşayışı; Hz. Peyğəmbərin yatağı sadə idi: döşək kimi istifadə etdiyi yatağı aşılanmış dəridən, içi isə yumşaq xurma lifindən idi. Adətən həsir üzərində yatardı. Bu sadə yaşayışı Qurandakı “Dünya həyatı yalnız bir oyun və əyləncədir…” (əl-Ənam, 32) ayəsinə uyğun bir şəkildə dünyaya bağlılıqdan uzaq bir həyatın nümunəsidir.
Günorta yuxusu (qaylulə); Günorta yuxusuna (qaylulə) diqqət edərdi, bu da gecə ibadətinə qalxmaq üçün enerji toplamış olardı. Quranda istirahət məqsədli yuxu belə qeyd edilir: “Sizin üçün gecəni örtük, yuxunu rahatlıq yaradan, gündüzü də həyat vaxtı yaradan Odur” (əl-Furqan, 47; ən-Nəbə, 9). Günorta yuxusunun faydalarına işarə edən ayələrdən biri də “Günorta paltarınızı çıxartdığınız zaman” ifadəsidir (ən-Nur, 58). Hz. Peyğəmbər, qayluləni günorta namazından sonra və bəzən də həddindən artıq isti günlərdə günorta namazından əvvəl edərdi (İbn Macə, Siyam, 22).
Hz. Peyğəmbərin yuxu adətləri, istirahət və sağlam həyat prinsiplərinin dini və əxlaqi ölçülərlə uyğunlaşmasının nümunəsidir.
Rəşad Manafov
